Skutki podatkowe uszkodzenia firmowego składnika majątku

You are here:

Przegląd Podatku Dochodowego nr 7 (391) z dnia 1.04.2015
1. Uszkodzenie samochodu i przyczepy
Spółka z o.o. otrzymała w marcu br. dwa odszkodowania z ubezpieczenia sprawcy kolizji drogowej, w której brał udział samochód firmowy z dołączoną do niego przyczepą. Oba te składniki majątku (środki trwałe) nie były objęte ubezpieczeniem dobrowolnym. Przyczepa uległa kasacji. Natomiast samochód został poddany naprawie. Czy odszkodowania stanowią przychód do opodatkowania, a wydatki na remont samochodu koszty uzyskania przychodu?

Odszkodowanie z tytułu uszkodzenia przyczepy jest przychodem w pełnej wysokości. Natomiast odszkodowanie z tytułu uszkodzenia samochodu jest przychodem podatkowym tylko w tej części, która przekracza wysokość poniesionych przez spółkę kosztów naprawy tego pojazdu. Wydatki na remont samochodu w opisanym przypadku są wyłączone z kosztów uzyskania przychodów.

Odszkodowanie z tytułu uszkodzenia samochodu i koszty jego remontu powypadkowego
Ustawodawca uzależnił możliwość zaliczenia do kosztów podatkowych wydatków na remont powypadkowy samochodu, od objęcia takiego pojazdu ubezpieczeniem dobrowolnym.

Stosownie do art. 16 ust. 1 pkt 50 updop, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów strat powstałych w wyniku utraty lub likwidacji samochodów oraz kosztów ich remontów powypadkowych, jeżeli samochody nie były objęte ubezpieczeniem dobrowolnym.

W rozpatrywanym przypadku samochód uczestniczący w kolizji nie był objęty ubezpieczeniem AC. Zatem wydatki poniesione na jego remont powypadkowy nie mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Okoliczności te mają jednak wpływ na ustalenie przychodu podatkowego z tytułu otrzymanego odszkodowania.

Generalnie odszkodowania stanowią przychód do celów podatkowych rozumiany jako przysporzenie majątkowe mające konkretny wymiar finansowy. Jest to przychód, o którym mowa w art. 12 ust. 1 pkt 1 updop, tj. przychód z tytułu otrzymanych pieniędzy.

Jeżeli jednak podatnik nie ma wykupionego ubezpieczenia dobrowolnego i w związku z tym nie może zaliczyć kosztów naprawy samochodu do kosztów uzyskania przychodów, to przychodem podatkowym jest tylko ta część kwoty odszkodowania, która przekracza wysokość poniesionych przez podatnika kosztów naprawy uszkodzonego pojazdu. Słuszność przyjętego stanowiska potwierdza resort finansów. W nadal aktualnym piśmie z 27 kwietnia 2007 r., nr MB8/232/2007, stanowiącym odpowiedź na zapytanie naszego Wydawnictwa, Ministerstwo Finansów wyjaśniło: “(…) w świetle art. 12 ust. 4 pkt 6a updop, nie zalicza się do przychodów otrzymanego odszkodowania w kwocie odpowiadającej kosztom remontu powypadkowego samochodu, które nie zostały zaliczone do kosztów podatkowych. Przychodem będzie natomiast nadwyżka otrzymanego odszkodowania nad poniesionymi kosztami remontu powypadkowego uszkodzonego samochodu”.

Odszkodowanie z tytułu uszkodzenia przyczepy
Powołany wcześniej art. 16 ust. 1 pkt 50 updop wyłącza z kosztów podatkowych straty powstałe w wyniku utraty lub likwidacji samochodów, jeżeli nie były one objęte ubezpieczeniem dobrowolnym. Wykluczenie z kosztów nie dotyczy innych środków transportu, w tym np. przyczepy.

Należy zauważyć, że w świetle definicji określonej w art. 2 pkt 50 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2012 r. poz. 1137 ze zm.) przyczepa to pojazd bez silnika przystosowany do łączenia go z innym pojazdem. Natomiast pojazd samochodowy to pojazd silnikowy, którego konstrukcja umożliwia jazdę z prędkością przekraczającą 25 km/h; określenie to nie obejmuje ciągnika rolniczego (art. 2 pkt 33 ustawy Prawo o ruchu drogowym).

Tak więc stratę powstałą w związku z uszkodzeniem przyczepy i w konsekwencji z jej kasacją spółka ma prawo zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów, mimo że nie była ona objęta ubezpieczeniem dobrowolnym. Stratą podatkową będzie różnica pomiędzy wartością początkową przyczepy a sumą dokonanych odpisów amortyzacyjnych. Suma odpisów amortyzacyjnych obejmuje również odpisy, których zgodnie z art. 16 ust. 1 updop nie uważa się za koszty uzyskania przychodów. Tak wynika z analizy art. 16 ust. 1 pkt 5 updop.

Natomiast kwota otrzymanego odszkodowania na podstawie art. 12 ust. 1 pkt 1 updop stanowi przychód podatkowy.

2. Naprawa pojazdu objętego AC i wynajęcie samochodu zastępczego
Na czas naprawy powypadkowej samochodu osobowego spółka z o.o. wynajęła samochód zastępczy. Koszty naprawy powypadkowej oraz wynajęcia auta zastępczego są pokrywane z przyznanego spółce odszkodowania. Przy czym zakład ubezpieczeniowy równowartość tego odszkodowania przekazuje bezpośrednio odpowiednio do warsztatu i do firmy, od której wynajęto samochód. W którym momencie powstanie przychód z tytułu przyznanego odszkodowania? Czy koszty eksploatacji auta zastępczego mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów? Należy zaznaczyć, że samochód, który uległ uszkodzeniu jest objęty ubezpieczeniem dobrowolnym.

Odszkodowanie jest przychodem w dacie jego otrzymania (wpływu do warsztatu i do firmy, od której wynajęto auto zastępcze), a koszty eksploatacji samochodu zastępczego – kosztem podatkowym do wysokości tzw. kilometrówki.

Odszkodowanie
Jak wyjaśniliśmy w odpowiedzi na poprzednie pytanie, odszkodowanie wypłacone przez zakład ubezpieczeniowy jest przychodem podatkowym w dacie otrzymania. W opisanym przypadku za dzień otrzymania należy przyjąć dzień przekazania przez zakład ubezpieczeniowy kwoty odszkodowania odpowiednio do warsztatu i do firmy, od której wynajęto auto zastępcze.

Objęcie samochodu ubezpieczeniem dobrowolnym oznacza, że cała kwota odszkodowania stanowi przychód podatkowy, a poniesione koszty naprawy samochodu są kosztami uzyskania przychodów na zasadach ogólnych, przewidzianych w art. 15 ust. 1 updop. W tym przypadku wyłączenie z kosztów podatkowych, o którym mowa w art. 16 ust. 1 pkt 50 updop, powołanym w odpowiedzi na poprzednie pytanie, nie ma zastosowania.

Koszty wynajmu auta zastępczego
Kosztem uzyskania przychodów są także wydatki z tytułu wynajmu oraz bieżącej eksploatacji auta zastępczego. W przypadku takich wydatków, posiadanie dobrowolnego ubezpieczenia AC nie ma znaczenia. Inaczej jednak rozliczane są do celów podatkowych opłaty za wynajem auta, a inaczej koszty jego bieżącej eksploatacji.

Obecnie nie ma wątpliwości, że czynsz najmu samochodu osobowego używanego w firmie nie jest ograniczony limitem kilometrówki (por. interpretację ogólną Ministra Finansów z 8 listopada 2013 r., nr DD2/033/55/MWJ/13/RD-111005). Czynsz jest kosztem podatkowym w całości, o ile mieści się w definicji kosztów uzyskania przychodów określonej w art. 15 ust. 1 updop. Okoliczność, że jest pokrywany kwotą przyznanego spółce odszkodowania przekazywanego przez zakład ubezpieczeniowy bezpośrednio do firmy, od której spółka wynajęła auto zastępcze, nie pozbawia czynszu waloru kosztu w rozumieniu przepisów ustawy o CIT.

Koszt eksploatacji auta zastępczego (samochodu osobowego)
Inaczej należy rozliczyć wydatki poniesione na eksploatację osobowego samochodu zastępczego.

W tym przypadku znajdzie zastosowanie przepis art. 16 ust. 1 pkt 51 updop, który wyłącza z kosztów podatkowych wydatki, z tytułu kosztów używania, dla potrzeb działalności gospodarczej, samochodów osobowych niestanowiących składników majątku podatnika. Wydatki z tego tytułu nie są kosztem w części przekraczającej kwotę wynikającą z pomnożenia liczby kilometrów faktycznego przebiegu pojazdu dla celów podatnika oraz stawki za jeden kilometr przebiegu, określonej w odrębnych przepisach wydanych przez właściwego ministra. Zatem wydatki związane z używaniem samochodu zastępczego będą mogły stanowić koszty uzyskania przychodów jedynie do limitu tzw. kilometrówki. W tym celu podatnik zobowiązany jest prowadzić ewidencję przebiegu pojazdu, na podstawie której ustali faktyczny przebieg samochodu. Iloczyn liczby przejechanych kilometrów i stawki za jeden kilometr przebiegu wyznaczy limit, do wysokości którego wydatki związane z używaniem osobowego samochodu zastępczego mogą być ujęte w kosztach uzyskania przychodów.

Źródło: podatki.gofin.pl